خیابان ولیعصر، نرسیده به پارک ساعی ،
نبش کوچه دلبسته ، پلاک 2145 ، ساختمان گروه مالی دی
02141684000
info@daybroker.ir
تاریخچه
شرکت بورس انرژی (سهامی عام) بر اساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایرانمصوب آذرماه 1384 مجلس شورای اسلامی تاسیس و در تاریخ 17/04/1391 تحت شماره428002 و شناسه ملی 10320798438 در اداره کل ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری به ثبت رسید و فعالیت های عملیاتی خود را درزمینه انجام معاملات نقدی، قرارداد سلف موازی استاندارد، قراردادهای آتی و اختیارمعامله و به منظور مرتفع سازی نیازهایی چون خرید و فروش منابع انرژی، تامین مالی برای تولیدکنندگان و تامین منابع انرژی برای توزیع کنندگان و مصرف کنندگان، ازاوایل خرداد ماه همان سال آغار نمود. لازم به ذکر است بورس انرژی ایران با محوریت برق و نفت خام بعنوان چهارمین بورس تاسیس گردید.
انواع بازارها در بورس انرژی ایران
بورس انرژی دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی می باشد. بازار فیزیکی شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز، و تابلوی سایر حامل‌های انرژی و بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله می باشد.
بازار فیزیکی
بازار فیزیکی شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حامل‌های انرژی می باشد.
بازار مشتقه
بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله است.
بازار فرعی
بازار فرعی در بورس انرژی شامل دو رینگ داخلی و بین المللی می باشد.
محصولات پذیرفته شده
بورس انرژی
بورس انرژی دریک نگاه
ایران به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده نفت و گاز و دارنده یکی از بزرگترینذخایر و منابع هیدروکربوری جهان شناخته می شود. از سوی دیگر با توجه به رویکردمطرح در سند چشم انداز 1404 در ارتقاء جایگاه جمهوری اسلامی ایران به کشور اول منطقه از لحاظ اقتصادی،سیاسی،علمیو ... لزوم تاسیس بازاری متشکل جهت کشف قیمت ومعامله نفتبه عنوان یک کالای استراتژیک در منطقه بیش از گذشته احساس و همین موضوع زمینه ساز طرح قیمت گذاری نفت در داخل کشور شد .از آنجا که یکی از بهترین و شفاف ترین مکانیزم های قیمت گذاری محصولات،عرضه آنها در بورس می باشد، در اوایل دهه 80 ایده تاسیس بورسی برای انجام معاملات نفت طی فرآیندی مشترک میان وزارتخانه های نفت و اقتصاد شکل گرفت. در فاز نخست برای محقق شدن این ایده در اواخر بهمن 1386 مبادلات فرآورده های نفت و پتروشیمی دربازار سرمایه آغاز گردید. از سویی با وجود زیرساخت های موجود در صنعت برق کشور کهآن را از کشورهای منطقه متمایز می سازد، همزمان با فعالیت ها در راستای شکل گیری بورس نفت، لزوم راه اندازی بورس برق در ادامه توسعه بازار برق کشور احساس شد. درخرداد 87 شورای عالی بورس با تاسیس بورس برق موافقت می‌کند. در این بین تشکیل بازاری منسجم برای در بر گیری همه کالاهای از جنس انرژی و تشکیل بورسی جامع و واحدبرای معاملات انواع حامل های انرژی پیشنهاد شد. شورای عالی بورس و اوراق بهادار درجلسه 30/03/1390 با تجمیع درخواست های جداگانه برای راه اندازی بورس نفت و برق به راه اندازی بورس انرژی رای داد. بر این اساس بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور جهت عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی ، برق،گاز طبیعی ، زغال سنگ ، حق آلودگی و سایر حامل های انرژی شکل گرفت. متعاقب صدورمجوز فعالیت بورس انرژی و برای تعیین گروه های سهامداری این بورس، سازمان بورس واوراق بهادار، فراخوانی را در تاریخ 05/04/1390 جهت مشارکت نهادهای مالی و فعالان صنعت نفت ، گاز وفراورده های نفتی، برق و با قید ترکیب 60 درصد نهادهای مالی ، 20 درصد فعالان صنعت برق و نفت و 20 درصد عموم مردم و سقف 5/2 درصد برای هر متقاضی منتشرنمود. در تاریخ یازدهم اسفند 1390 مجمع عمومی مؤسس شرکت بورس انرژی برگزار گردید و از بین کاندیداهای عضویت در هیئت مدیره، 7 عضو اصلی و 2 عضو علیالبدل انتخاب شدند.
ماموریت سازمانی
ایجاد بازاری شفاف، کارآمد، با نقد شوندگی و رقابت پذیری بالا، جهت رفع انحصار و کشف عادلانه قیمت حامل های انرژی.
چشم انداز
مرجع کشف قیمت حامل های انرژی در منطقه خاورمیانه.
اهداف
- تبیین، تحکیم و ارتقاء جایگاه و کارکردهای بورس انرژی برای ذینفعان
- بکارگیری رویه های موثر جهت حفظ سلامت بازار و صیانت ازحقوق ذینفعان
- طراحی ابزارها و محصولات جدید با توجه به نیازهای ذینفعان و اقتضائات محیطی
- تجهیز بهینه منابع فیزیکی و توسعه مستمرسرمایه های انسانی
- ارزش آفرینی و تامین منافع سهامداران
- تعامل وهمکاری موثربانهادهای فعال دربازارهای مالی
مزایای بورس انرژی
با راه اندازي اين بازار امکان خريد و فروش حامل های انرژي، تامين مالي براي توليدکنندگان، تامين انرژي براي توزيع کنندگان و مصرف کنندگان، کشف قيمت روزانه انرژي، پوشش ريسک، شفافيت معاملاتي، تسهيل در تبادلات انرژي و کاهش هزينه هاي معاملاتي در بخش مبادلات انرژي فراهم خواهد شد.
معاملات برق
درحال حاضر در سیستم معاملاتی بورس انرژی ایران، برای هر نماد ،معاملات برق در چهاردسته:کم باری، پر باری، میان باری و بار پیک معامله می شود.
| نام دوره مصرف | تعداد ساعت |
|---|---|
| بار پایه | 24 ساعت یک شبانه روز، آغاز از ساعت 00:00 تا 24:00 مطابق ساعات رسمی جمهوری اسلامی ایران |
| اوج بار (بار پیک) | 4 ساعت یک شبانه روز ،ساعت آغازو پایان دوره اوج بار( پیک ) در هر دوره تحویل مطابق با اعلام سالیانه شرکت مدیریت شبکه برق ایران می باشد |
| میان باری | 12 ساعت یک شبانه روز ، ساعت آغازو پایان دوره میان باری در هر دوره تحویل مطابق با اعلام سالیانه شرکت مدیریت شبکه برق ایران می باشد |
| کم باری | 8 ساعت یک شبانه روز ، ساعت آغازو پایان دوره کم باری در هر دوره تحویل مطابق با اعلام سالیانه شرکت مدیریت شبکه برق ایران می باشد |
مکان تحویل
مکان تحویل مشخص می کند که تحویل برق بر اساس قرارداد آتی منعقد شده ، باید در کدام محدوده سیستم انتقال انجام شود.
حجم قرارداد
حجم قرارداد بیانگر میزان برقی است که طبق قرارداد آتی منعقد شده باید تحویل داده شود،حجم قرارداد عبارت است از :
انداره برق تحویلی(توان) *تعداد روزهای تحویل *تعداد ساعات تحویل به ازای هر روز
واحد پایه تخصیص برای هر کالا و حداقل تغییر سفارش قیمت، حداقل خرید، حداقل عرضه و حداکثر خرید برای کالای برق، حداقل حجم بسته قابل معامله در یک ساعت (واحد پایه تخصیص)، یک مگاوات ساعت و حداقل تغییر سفارش قیمت، 10 ریال تعیین گردیده است. حداقل خرید نیز معادل واحد پایه تخصیص تعیین شده است. حداقل عرضه نیز معادل 5 درصد توان قابل عرضه دوره تحویل نیروگاه در بورس (مورد تائید شرکت مدیریت شبکه) تعیین شده است.
مدیریت مارجین
مارجین وجوهی است که از طرف شرکت توانیر جهت انجام تعهدات در اختیار شرکت سمات قرار میگیرد.
مارجین اولیه
وجهی است که شرکت توانیر جهت پرداخت مابه التفاوت قیمت خرید یا فروش از میانگین وجه فروشندگان خصوصی در صورتی که خریدار دولتی باشد دریافت می کند . شروع معاملات دربورس انرژی منوط به ارائه آن است . تعیین میزان این وجه توسط شرکت سمات در قالب وجوه اداره شده در صندوق انجام می شود.
مارجین لازم
مارجین لازم در ابتدای هر هفته توسط سمات محاسبه می شود .در صورتی که وجوه در اختیار سمات از محل مارجین اولیه کمتر از مارجین لازم باشد ،شرکت توانیر متعهد به پرداخت مابه التفاوت تا میزان مارجین اولیه است .کدهای سهامداری خریداران دولتی با هماهنگی بورس انرژی در صورت شارژ نشدن مسدود می شود.اگر خریداران و فروشندگان دولتی باشند،ارسال اطلاعات مربوط به معامله ، توسط سمات به توانیر اعلام می شود و مسئولیت انجام امور مربوط به تسویه مالی نیز بر عهده شرکت توانیر می باشد.
مارجین اضافی
وجهی است که در مواقع غیر عادی بازار توسط سمات تعیین و به عنوان جایگزین مارجین لازم اعلام میگردد ،مارجین اضافی ظریبی از مارجین لازم است. در صورت نکول فروشنده اعم از خصوصی یا دولتی ،تسویه وجوه مربوط به تامیین انرژی برق رزرو بر عهده شرکت توانیر می باشد. اگر خریدار خصوصی باشد و نکول توسط فروشنده دولتی انجام شده باشد، تامیین برق توسط تولید کننده رزرو خصوصی با استفاده از مارجین اولیه انجام می گردد.
مشخصات قراردادها
معاملات بورس همواره بر مبنای رقابت و به یکی از روش‌های حراج انجام می شود. اجرای سفارش‌هابراساس اولویت قیمت و در صورت تساوی قیمت‌ها براساس اولویت زمانی ورود سفارش به سامانه معاملات خواهد بود.
قرارداد سلف موازی استاندارد برق
قراردادی است که در بازار مشتقه معامله شده و براساس آن مقدار معینی از دارایی پایه براساس مشخصات قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش می‌رسد. وجه قرارداد مذکور باید درهنگام معامله و طبق زمانبندی تعیین شده در مشخصات قرارداد پرداخت و دارایی پایه درسررسید تحویل شود.
قرارداد آتی
قراردادی است که در بازار مشتقه معامله می شود و فروشنده براساس آن متعهد میشود در سررسیدمعین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و درمقابل طرف دیگر قرارداد متعهد میشود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوندمبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب باتغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت داردمتناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیاردیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند.
قرارداد اختیار معامله
اوراق بهاداری است که به موجب آن فروشنده اوراق متعهد میشود در صورت درخواست خریدار،مقدار مشخصی از دارایی پایه را به قیمت اعمال معامله کند. خریدار اوراق می‌توانددر زمان یا زمان‌های معینی در آینده طبق قرارداد، معامله را انجام دهد. فروشندۀاوراق اختیار معامله در قبال این تعهد، مبلغ معینی از خریدار اوراق دریافت می‌کند.برای جلوگیری از امتناع فروشنده اوراق از انجام قرارداد، فروشنده ضمن قراردادمتعهد میشود مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای قراردهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند. هر یک ازخریدار و فروشنده می‌توانند در مقابل مبلغی معین، اختیار یا تعهد خود را به شخص ثالثی واگذار کنند که وی جایگزین آنها خواهد بود. اوراق اختیار معامله می‌تواند به صورت اختیار فروش یا خرید باشد.
بازیگران بورس انرژی
شرکت توانیر مالکیت شرکت های برق منطقه ای به عنوان بزرگترین عرضه کنندگان برق در بورس انرژی و شرکت های توزیع نیروی برق به عنوان اصلی ترین خریداران بورس انرژی رادارد. از این رو این شرکت از ذینفعان اصلی بورس انرژی به شمار می رود ، ضمن اینکه این شرکت عضو اتاق پایاپای بورس انرژی بوده ،و تعهدات مالی خریداران شرکت های بورس انرژی را مدیریت می کند.
فرایندانجام معاملات برق در بورس انرژی
مرحله اول ( دریافت کد معاملاتی )
1. -مراجعه به شرکت مدیریت شبکه برق ایران و دریافت فرم تکمیل شده و ممهور (معرفی نامه جهت درخواست کد خاص برای معاملات برق در بورس انرژی)
2. مراجه به کارگزاری و تکمیل فرم های :
- احراز هویت مشتری
- درخواست کد معاملاتی
- بیانیه ریسک
متقاضیان باید در هنگام مراجعه به شرکت های کارگزاری، مدارک و اطلاعات ذیل را به همراه داشته باشند:
- اطلاعات در خصوص اساسنامه، شناسه ملی، شرکت نامه ، آگهی روزنامه رسمی در خصوص تأسیس و آخرین تغییرات آن، آگهی آخرین تغییرات مدیران و صاحبان امضای مجاز ، ترکیب سهامداران، مالکان یا شرکاء بالای ده درصد، مؤسسان، اعضای هیأت مدیره و مدیر عامل، بازرسان، حسابرسان و نشانی اقامتگاه آنان.
- اطلاعات مربوط به حساب بانکی مرتبط با معاملات کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا.
- اطلاعات در مورد حجم معاملات قبلی.
- اصل مدرک شناسایی صاحبان امضای مجاز شامل شناسنامه و کارت ملی و کپی تمامی صفحات مدارک مذکور
مرحله دوم (مراحل انجام معامله )
- ارسال سفارش با تکمیل فرم خرید برای خریدار و فرم فروش برای فروشنده قبل از ساعت 9.30 روز معاملاتی
- ورود سفارشات به سیستم معاملات توسط کارگزار در مرحله پیش گشایش 9.30 تا 10
- اعمال تغییرات حجمی و قیمتی در طول ساعات معاملات 10 تا 12
ساعات شروع و پایان جلسه معاملاتی در بورس انرژی از 9:30 تا12:00 روزهای کاری می باشد که از ساعت 9:30 تا 10:00 مرحله پیش گشایش، ساعت 10:00 مرحله گشایش و از ساعت 10:00 تا12:00 معاملات به صورت حراج پیوستهانجام خواهد شد. معاملات برای نمادهای روزانه برای خرید برق 3 روز آینده انجام میشود ،و خریداران و فروشندگان می توانند قرارداد های برق 3 تا 33 روز بعد را معامله کنند.
مرحله سوم ( تسویه حساب و دریافت گزارش معاملات )
شرکت سپرده گزاری مرکزی هنگام انعقاد معامله ،پول را از کارگزار خریدار دریافت و به کارگزار فروشنده حداکثر تا 3+t روز بعد تحویل می دهد. شرکت توانیر ازحساب ودیعه نزد سمات براشت وجه می نماید و در مود تحویل، بنا به گزارش شرکت مدیریت شبکه ،اگر نکول رخ داده باشد و نکول کننده شرکت دولتی و یانیروگاه خصوصی باشد ، پول قرارداد به علاوه جرایم از ودیعه شرکت توانیر پرداخت خواهد شد. در پایان روز معاملاتی در صورت انجام معاملات ، گزارشی از معاملات صورت گرفته تهیه و به فروشنده و یا خریدار تحویل داده می شود.
دریافت کد معاملاتی
برای دریافت کد بورسی یا کد سهامداری متقاضی باید در سامانه سجام ثبت نام کنید و بعد از دریافت کدرهگیری ده رقمی همراه با مدارک ذیل به یکی از دفاتر کارگزاری مراجعه کند.
مدارک دریافت کد بورسی (شرکت داخلی)
- تکمیل فرم احراز هویت
- کپی آگهی تأسیس شرکت
- کپی آخرین روزنامه رسمی آخرین تغییرات
- کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت (براساس آخرین آگهی معتبر ردیف 3)
- کپی پروانه بهره برداری و گواهی ثبت نام مؤدیان مالیاتی
- کپی آخرین صورتهای مالی حسابرسی شده و همچنین اظهارنامه مالیاتی سال آخر
- معرفی شماره حساب (ترجیحا بانک ملت )
- کپی اساسنامه شرکت (همه صفحات ممهور به مهر شرکت و امضای صاحبان مجاز)
مدارک دریافت کد بورسی (شرکت خارجی)
مدارک لازم جهت اخذ کد شخص خارجي و يا هر شخص ايراني داراي سرمايه با منشاء خارجي به شرح زیر میباشد:
تکمیل فرم تقاضاي دريافت كد معاملاتي جهت خريد و فروش كالا در بورس انرژي
الف) در صورتي كه متقاضي شخص حقوقي باشد:
اشخاص حقوقي ايراني كه سرمايه آنها منشاء خارجي دارد: روزنامه رسمي تاسيس، روزنامه رسمي آخرين تغييرات معرف صاحبان امضاي مجاز.
اشخاص حقوقي خارجي : اصل و تصوير اساسنامه يا مدارك مشابه، مدرك تاسيس و مدرك نشان دهنده مشخصات و حدود اختيارات صاحبان امضاي مجاز شخص حقوقي.
مدارك موضوع اين ماده بايد به زبان فارسي يا انگليسي ارائه شود. در صورتي كه اصل مدارك فوق الذکر به زبان ديگري باشد، ارائه ترجمه آن به زبان فارسي يا انگليسي كافي است؛ مشروط به اينكه ترجمه مذكور توسط مراجع رسمي ترجمه اسناد در ايران، كشور محل اقامت متقاضي يا كشور محل صدور مدرك تاييد شده باشد.
تصوير مدارك ياد شده، باید توسط مراجع ذيصلاح زير برابر اصل شده باشد:
- دفترخانه اسناد رسمي داراي مجوز از قوه قضائيه جمهوري اسلامي ايران
- سفارتخانه يا كنسولگري جمهوري اسلامي ايران در محل اقامت متقاضي
- مراجع صالحي كه در كشور محل اقامت متقاضي يا محل صدور مدرك براي اين امر تعيين شده اند.
ب) در صورتي كه متقاضي شخص حقيقي باشد:
- اشخاص حقیقی ایرانی که سرمایه آنها منشاء خارجی دارد: اصل و تصوير شناسنامه يا گذرنامه و كارت ملي.
- اشخاص حقیقی خارجی: اصل و تصوير گذرنامه.
فرم احراز هویت اخذ کد شرکت داخلی
فرم احراز هویت جهت اخذ کد شرکت داخلی
فرم احراز هویت جهت اخذ کد شرکت خارجی
فرم تقاضای دریافت کد معاملاتی جهت خرید و فروش کالا در بورس انرژی
نحوه انجام معاملات، تسویه و تحویل کالا
معاملات بورس همواره بر مبنای رقابت و به یکی از روش‌های حراج انجام می شود. اجرای سفارش‌ها براساس اولویت قیمت و در صورت تساوی قیمت‌ها براساس اولویت زمانی ورود سفارش به سامانه معاملات خواهد بود. معاملات کالاهای فیزیکی در بورس انرژی بدین صورت می باشد که خریداران نیم ساعت قبل از شروع زمان معاملات 10 درصد ارزش قرارداد را به حساب سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه و با کد شناسه خریدار واریز کرده وبعد از اتمام معاملات و در طی زمان مقرر به تسویه مابقی ارزش قرارداد خواهند پرداخت.
کالای برق در بورس انرژی بر اساس قرارداد سلف موازی انجام می شود و قراردادی است که در بازار مشتقه معامله شده و براساس آن مقدار معینی از دارایی پایه براساس مشخصات قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش می‌رسد. وجه قرارداد مذکور باید در هنگام معامله و طبق زمانبندی تعیین شده در مشخصات قرارداد پرداخت و دارایی پایه در سررسید تحویل شود. انواع سفارش ها به لحاظ شرايط قيمتي شامل دو نوع سفارش محدود و سفارش با قیمت باز و از نظر اعتبار زماني سفارش نيز به سفارش روز، سفارش جلسه و سفارش مدت دار به شرط انقضاء در پايان هفته تقسیم می شود.
ساعات شروع و پایان جلسه معاملاتی از9:30 تا 12 روز های کاری می باشد که از ساعت 9:30 تا 10 مرحله پیش گشایش، ساعت 10مرحله گشایش و از ساعت 10 تا 12 معاملات به صورت حراج پیوسته انجام خواهد شد.حداقل حجم بسته قابل معامله در يك ساعت، يك مگاوات ساعت و حداقل تغيير سفارش قيمت، 10 ريال است و میزان پیش پرداخت قرارداد سلف موازی نیز به میزان 100% ثمن معامله می باشد که نزد شرکت سپرده گذاری مرکزی سپرده می شود.
توجه : کد شناسه 10% برای هر مشتری متفاوت می باشد.
| نام حساب | شماره حساب | مشخصات حساب | کد شناسه |
|---|---|---|---|
| حساب پیش پرداخت(10%) | 4646111135 | بانک ملت شعبه بورس کالا بنام شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه | کد شناسه واریز هر مشتری اختصاصی می باشد. |
| حساب تسویه(90%) | 4646222255 | بانک ملت شعبه بورس کالا بنام شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه | مطابق با کد شناسه اعلامی از طرف شرکت سپرده گذاری |
| حساب جریمه | 1780086923 | بانک ملت شعبه بورس کالا بنام شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه | مطابق با کد شناسه اعلامی از طرف شرکت سپرده گذاری |
نحوه تسویه و پایاپای معاملات انرژی
اتاق پایاپای در پایان هر روز معاملاتی براساس معاملات کارگزاران، گزارش تسویه معاملات را به عضو مربوطه ارائه می‌دهد. اعضای اتاق پایاپای مکلفند براساس اطلاعیه تسویه نسبت به تسویه وجوه معاملات طی مهلت تسویه اقدام نمایند.در صورتی که امور تسویه هر معامله به طور کامل توسط کارگزار خریدار انجام شده باشد، اتاق پایاپای اقدام به صدور اعلامیه تسویه وجوه آن معامله می‌نماید.
انواع روش‌های تسویه معاملات
- 1. تسویه نقد: در این روش وجه قرارداد ظرف مهلت تسویه به صورت نقدی توسط کارگزار خریدار به حساب تسویه واریز میگردد.
- 2 . تسویه خارج از پایاپای: در این روش ظرف مهلت تسویه، سند تسویه خارج از پایاپای طبق فرمت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به تائید فروشنده وکارگزار فروشنده رسیده و به همراه سایر مستندات لازم توسط کارگزار خریدار به اتاق پایاپای ارائه میشود.
- 3. تسویه با تضمین: تسویه‌ای که با ضمانت‌نامة بانکی یا از طریق گشایش اعتبار اسنادی انجام میشود و صرفاً در خصوص معاملات نسیه است.
روش تسوی معامله باید در اطلاعیه عرضه قید گردد. پس از انتشاراطلاعیه عرضه فقط تغییر روش تسویه خارج از پایاپای به روش تسویه ی نقد یا تغییر روش تسویه با تضمین به روش تسویه نقد با درخواست خریدار و موافقت اتاق پایاپای امکان‌پذیر است.
انجام امور تسویه معاملات به شرح زیرمی‌باشد:
- معاملاتی که به روش نقد تسویه می‌شوند: واریزوجه قرارداد، کارمزدها و کسورات و حسب مورد ثبت تسویه توسط کارگزار
- معاملاتی که به روش خارج از پایاپای تسویه می‌شوند:ارایه سند تسویه خارج از پایاپای مطابق فرمت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و مستندات ضمیمه آن و واریز کارمزدها، کسورات و پیش‌پرداخت معامله در صورت وجود
- معاملاتی که به روش تسویه با تضمین تسویه می‌شوند:ارایه ضمانت‌نامه، سند اعتبار اسنادی و سایر مستندات مطابق فرمت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به همراه واریز کارمزدها و کسورات.
مهلت تسویه معاملات قراردادها در رینگ داخلی سه روز کاری و در رینگ بین‌المللی پنج روز کاری بعد از روز معامله است. تسویه وجوه معاملات قرارداد سلف موازی استاندارد طی مهلت تسویه نیز به روش نقد انجام میشود.
تحویل کالا
تحویل کالای موضوع قراردادهای نقد،نسیه و سلف طبق زمان تحویل اعلام شده در اطلاعیه عرضه توسط کارگزار فروشنده انجام میگیرد. حداکثر زمان تحویل به شرح ذیل میباشد:
- در قراردادهای نقدی و نسیه، حداکثر تا سه روز کاری پس از مهلت تسویه،در صورتی که انجام امور تسویه با تأخیر صورت پذیرد، به میزان روزهای تأخیر به این مهلت اضافه میشود.
- در قراردادهای سلف با سررسید کمتر از 30 روز، حداکثر تا 5 روز پس ازسررسید تحویل
- در قراردادهای سلف با سررسید 30 روز و بیشتر، حداکثر تا 15 روز پس ازسررسید تحویل
در قراردادهای نقد، نسیه و سلف در صورت عدم صدور حواله خرید کالا طی مهلت مقرر، قرارداد منفسخ میگردد و اصل وجه و خسارت‌هاو کارمزدها به شرح زیر پرداخت میشود:
در صورتی که فروشنده به هر نحو از صدورحواله خرید کالا خودداری نماید، وی مکلف است 5 درصد ارزش معامله را به عنوان خسارت انفساخ به همراه کلیه هزینه‌های مصوب اعم از دو سرکارمزد بورس، کارمزد کارگزارخریدار و فروشنده، دو سر کارمزد تسویه و دو سر حق نظارت سازمان را پرداخت نماید.خسارت انفساخ معامله باید حداکثر یک روز کاری پس از اعلام اتاق پایاپای و به صورت یکجا به نفع خریدار و به حساب بستانکاران موقت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز شود.
کارمزد معاملات
| نوع کارمزد | شرح کارمزد | خرید | فروش | جمع | حداکثر مبلغ کارمزد خرید(میلیون ریال) | حداکثر مبلغ کارمزد فروش(میلیون ریال) | تاریخ مصوبه شورای بورس | تاریخ مصوبه هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| معاملات کالاها و قراردادهای سلف موازی (فیزیکی - برق) | ||||||||
| کارمزد کارگزاران | 0.0015 | 0.0015 | 0.003 | 300 | 300 | 1391/11/14 | ||
| کارمزد بورس انرژی | 0.0004 | 0.0004 | 0.008 | *100 | *100 | |||
| کارمزد سپرده گذاری | 0.00025 | 0.00025 | 0.0005 | 100 | 100 | |||
| حق نظارت سازمان بورس | 0.00032 | 0.00048 | 0.0008 | 80 | 120 | |||
| مدیریت فناوری | 0.00015 | 0.00015 | 0.0003 | 100 | 100 | |||
| جمع کل | 0.00262 | 0.00278 | 0.0054 | |||||
| * سقف کارمزد دریافتی بورس برای معاملات کالاهای صادراتی عرضه شده در بورس انرژی ( که حسب مورد در رینگ صادراتی یا رینگ بین المللی آن بورس معامله می شوند ) به 200 میلیون ریال افزایش می یابد ( افزایش سقف کارمزد معاملات از 100 میلیون ریال به 200 میلیون ریال از هر طرف ). مبنای محاسبه و نرخ کارمزد به روال سابق خواهد بود. | سیصد و چهل و پنجمین صورت جلسه هیات مدیره سازمان مورخ 1393/05/11 | |||||||
فرآیند پذیرش کالا در بورس انرژی
